یکی از مفاهیم اساسی در دستگاه تولید نایلون و نایلکس ، نسبت دمش (Blow Ratio) است که تأثیر مستقیمی بر کیفیت و ویژگیهای نایلون تولیدی دارد. این نسبت که به آن نسبت بادکنکی یا نسبت باد نیز گفته میشود، نقش مهمی در تعیین ضخامت، شفافیت و مقاومت مکانیکی نایلون ایفا میکند. در این مقاله، به بررسی مفهوم نسبت دمش، اهمیت آن و روشهای کنترل این نسبت در دستگاههای تولید نایلون میپردازیم.
نسبت دمش به نسبت قطر لوله نایلون پس از دمیدن به قطر قالب گفته میشود و به صورت زیر محاسبه میشود:
نسبت دمش = قطر لوله نایلون ÷ قطر قالب
به عنوان مثال، اگر قطر قالب 100 میلیمتر و قطر لوله نایلون پس از دمیدن 200 میلیمتر باشد، نسبت دمش برابر با 2:1 خواهد بود. این نسبت ساده اما بسیار مهم، شاخصی برای اندازهگیری میزان گسترش حباب در فرآیند تولید نایلون است.
توزیع ضخامت
نسبت دمش مستقیماً بر ضخامت نایلون تأثیر میگذارد. افزایش این نسبت باعث کاهش ضخامت نایلون در جهت عرضی میشود. به عنوان مثال، با افزایش نسبت دمش از 2:1 به 3:1، نایلون به میزان بیشتری کشیده شده و نازکتر میشود.
ویژگیهای مکانیکی
نسبت دمش مناسب میتواند استحکام کششی و مقاومت در برابر پارگی نایلون را بهبود بخشد. زمانی که نایلون به اندازه مطلوبی دمیده شود، مولکولهای پلیمر به شکلی بهتر آرایش مییابند که این امر منجر به افزایش استحکام آن میشود. اما اگر نسبت دمش بیش از حد بالا باشد، نایلون بیش از حد نازک شده و احتمال پارگی آن افزایش مییابد.
شفافیت نایلون
نسبت دمش همچنین بر شفافیت نایلون تأثیر دارد. در برخی موارد، یک نسبت دمش مناسب میتواند ساختار داخلی نایلون را یکنواختتر کرده و شفافیت آن را بهبود بخشد.
روش خواندن مستقیم
این روش شامل اندازهگیری قطر لوله نایلون و قطر قالب به کمک ابزارهایی مانند لیزر یا اینفرارد در زمان واقعی است.
روش فشارسنجی
در این روش، با اندازهگیری فشار هوای داخل لوله نایلون و مقایسه آن با فشار خارجی، میتوان نسبت دمش را تخمین زد. به طور کلی، هرچه نسبت دمش بالاتر باشد، فشار داخلی لوله نیز بیشتر است.
روش دورهای
این روش شامل اندازهگیری تفاوت در طول و عرض نایلون در شرایط دمایی و فشاری ثابت است که میتواند دادههای دقیقی در مورد نسبت دمش ارائه دهد.
تنظیم نسبت مواد اولیه
ترکیب مواد اولیه و افزودنیها میتواند بر سیالیت پلیمر و در نتیجه بر نسبت دمش تأثیر بگذارد. برای مثال، افزودن پلاستیسایزرها میتواند سیالیت پلیمر را افزایش داده و نسبت دمش را کنترل کند.
کنترل دمای لوله نایلون
تنظیم دمای لوله نایلون میتواند به گسترش بهتر حباب کمک کند. دمای بالاتر باعث افزایش سیالیت پلیمر شده و نسبت دمش را بهبود میبخشد.
تنظیم روش خنککاری
نوع خنککاری مانند استفاده از اسپری یا اضافه کردن مواد خنککننده میتواند بر نرخ انبساط حباب و در نهایت بر نسبت دمش تأثیر بگذارد.
نسبت دمش یکی از پارامترهای حیاتی در تولید نایلون است که با کنترل صحیح آن میتوان کیفیت محصول نهایی را به طور قابل توجهی افزایش داد. از بهبود ضخامت و شفافیت گرفته تا افزایش استحکام، همه به کنترل این نسبت وابسته هستند. بنابراین، آشنایی و مدیریت دقیق این پارامتر برای تولیدکنندگان نایلون ضروری است.